یکی از نیازهای اساسی که در زمان خرید خانه یا ساخت آن به ذهن خریداران و یا مهندسان سازه می‌رسد، محاسبه وزن آهن‌آلات مصرفی است. در مقاله زیر به بررسی نحوه محاسبه وزن انواع آهن آلات ساختمانی اعم از میلگرد و تیرآهن خواهیم پرداخت. در این خصوص آهن آلات مصرفی را به سه بخش میلگرد، مصالح فولادی سنگین و مصالح فولادی سبک تقسیم می‌کنیم. قیمت میلگرد، قیمت پروفیل، تیرآهن، ورق و دیگر مقاطع فولادی را میتوانید در مرکزآهن بررسی کنید. همچنین شما میتوانید علاوه بر محاسبه وزن، جدول وزن آهن آلات را نیز مشاهده کنید.
در ادامه به بررسی محاسبه وزن انواع آهن آلات موردنیاز برای ساخت و ساز می‌پردازیم. به دلیل اهمیت میلگرد در سازه ابتدا به بررسی محاسبه وزن این محصول خواهیم پرداخت:
برای به دست آوردن وزن میلگرد از جداول استاندارد که مشخصات فنی میلگردها در آن وجود دارد استفاده میشود. همان طور که در مقاله هزینه ساخت هر متر مربع ساختمان تقدیم حضورتان شد:
در کارخانه معمولا هر شاخه میلگرد به طول 12 متر تولید میشود. میلگردها معمولا به سه نوع دسته بندی می‌‌شوند:
وزن میلگرد (kg) = تعداد * طول میلگرد (m) * وزن مخصوص میلگرد
برای مثال اگر بخواهیم وزن میلگردی به طول 6 متر از نوع Φ16 را به دست آوریم:
وزن میلگرد = 1× 6 × 1/58 = 9/48 Kg
جدول زیر مشخصات استاندارد میلگردهای ساختمانی را نمایش می‌دهد:
| d (mm) | A (Cm2) | G (kg/m) | P (cm) | I (cm4) | W (cm3) |
|---|---|---|---|---|---|
| 6 | 0.283 | 0.222 | 1.885 | 0.0064 | 0.021 |
| 8 | 0.503 | 0.395 | 2.513 | 0.0201 | 0.050 |
| 10 | 0.785 | 0.617 | 3.142 | 0.0491 | 0.098 |
| 12 | 1.13 | 0.888 | 3.770 | 0.1018 | 0.170 |
| 14 | 1.54 | 1.21 | 4.398 | 0.1886 | 0.269 |
| 16 | 2.01 | 1.58 | 5.027 | 0.3217 | 0.402 |
| 18 | 2.54 | 2.00 | 5.655 | 0.5153 | 0.573 |
| 20 | 3.14 | 2.47 | 6.283 | 0.7854 | 0.785 |
| 22 | 3.80 | 2.98 | 6.912 | 1.1499 | 1.050 |
| 24 | 4.52 | 3.55 | 7.540 | 1.6286 | 1.360 |
| 25 | 4.91 | 3.85 | 7.854 | 1.9175 | 1.530 |
| 26 | 5.31 | 4.17 | 8.168 | 2.2432 | 1.730 |
| 28 | 6.16 | 4.83 | 8.796 | 3.0172 | 2.160 |
| 30 | 7.07 | 5.55 | 9.425 | 3.9761 | 2.650 |
| 32 | 8.04 | 6.31 | 10.053 | 5.1472 | 3.220 |
در صورتی که به جدول فوق دسترسی نداشتیم برای به دست آوردن G (وزن مخصوص) می‌توانیم از فرمول زیر استفاده نماییم: (برای کسب اطلاعات بیشتر درخصوص وزن میلگرد میتوانید به مقاله موجود در سایت مراجعه کنید. فرمول‌های بیشتر و جدول وزن میلگرد در مقاله ذکر شده قابل دسترسی است)
تمامی پروفیل‌های فولادی که هر متر آن در جدول اشتال وزن مخصوص دارد، برای محاسبه وزن آن کافی است طول پروفیل را در تعداد آن و سپس در وزن مخصوص خود ضرب کنید. اطلاع از وزن پروفیل برای محاسبه دقیق قیمت پروفیل به شما کمک خواهد کرد. (جدول وزن پروفیل را به همراه فرمول دقیق محاسبه وزن این محصول میتوانید در مقاله موجود در سایت مشاهده کنید)
وزن پروفیل (kg) = تعداد * طول بکار رفته (m) * وزن مخصوص پروفیل (kg/m)
برای تعیین وزن انواع پلیت‌ها به اشکال مختلف ابتدا باید حجم آنها را به دست آورد، سپس حجم را در وزن مخصوص فولاد نرم ضرب نماییم:
وزن انواع پلیت (kg) = حجم پلیت (m3) * (7850) وزن مخصوص فولاد نرم (kg/m3)
از جمله پلیت‌هایی که ممکن است در یک سازه فلزی به کار رود عبارتند از:
در ادامه به بررسی محاسبه وزن انواع پلیت و ورق تقویتی می‌پردازیم:
وزن پلیت = [ 0.50 × 0.30 × 0.01] (m3) × [(7850 وزن مخصوص فولاد نرم] )kg/m3) = 11.775 kg)
تذکر: (0.50 = طول پلیت) (0.30 = عرض پلیت) (0.01 = ضخامت پلیت)
وزن ورق تقویتی = [ 0.70 × 0.25 × 0.01] (m3) × [ (7850 وزن مخصوص فولاد نرم] )kg/m3) = 13.737 kg)
تذکر: (0.07 = طول ورق) ( 0.25 = عرض ورق) (0.01 = ضخامت ورق)
وزن بست = [0.20 × 0.11 × 0.008] (m3) × [ (7850) وزن مخصوص فولاد نرم] = 1.381 kg
تذکر: (0.2 = طول بست) (0.11 = عرض بست) ( 0.008 = ضخامت بست)
محاسبه وزن تیرآهن را با چند تصویر و مثال شروع می‌کنیم:
وزن تیرآهن IPE = [12] (m) × [ ( 22.40 ) = وزن مخصوص IPE20 از جدول اشتال] (kg/m) = 268.80
وزن تیرآهن IPE = [6] (m) × [ (18.8) = وزن مخصوص IPE18 از جدول اشتال] (kg/m) = 112.8 kg
وزن تیرآهن دوبل IPE = [2 × 12] (m) × [ (18.8) = وزن مخصوص IPE18 از جدول اشتال ] (kg/m) = 451.20 kg
تذکر: در محاسبه وزن تیرآهن دوبل فوق، وزن ورق تقویتی محاسبه نشده است)
وزن تیرآهن لانه زنبوری CPE = [10] (m) × [ (10.33) = وزن مخصوص CPE18] (kg/m) = 103.30 kg
وزن مخصوص تیرآهن لانه زنبوری در جدول اشتال
وزن نبشی دو طرف مساوی (L) = [0.30] (m) × [ (100 × 10) وزن مخصوص نبشی = (15.10)] (kg/m) = 4.53 kg
وزن نبشی با لبه های نامساوی (L) = [0.35] (m) × [( 100 × 50 × 8) وزن مخصوص نبشی = (8.99)] (kg/m) = 3.146 kg
وزن ناودانی (UNP) = [12] (m) × [(25.30 = وزن مخصوص UNP20 از جدول اشتال) (kg/m) = 303.60 kg
وزن ناودانی دوبل (2UNP) = [2 × 6] (m) × [ (22) وزن مخصوص UNP18 از جدول اشتال ] (kg/m) = 264 kg
در محاسبه وزن ناودانی دوبل فوق وزن ورق تقویتی محاسبه نشده است.
وزن سپری TE = [12] (m) × [ (10.70) = وزن مخصوص TE80 از جدول اشتال] (kg/m) = 128.40 kg
وزن سپری (TB) = [12] (m) × [ (9.43) وزن مخصوص TB50 از جدول اشتال) (kg/m) = 113.04 kg
برای کسب اطلاعات بیشتر درخصوص وزن سپری و جدول وزنی این محصول به مقاله موجود در سایت مراجعه کنید.
نحوه به دست آوردن طول خالص و همپوشانی آرماتورها (برای یک بار همپوشانی در طول آرماتوربندی)
در ادامه به بررسی نحوه محاسبه طول خالص آرماتورها خواهیم پرداخت:
نحوه به دست آوردن تعداد آرماتور خاموت در تیر یا ستون
نحوه به دست آوردن طول آرماتورهای زیگزاگ (برشی) در تیرچه
نحوه به دست آوردن طول آرماتور اوتکا دوطرفه در تیر بتنی
فولاد منظور شده در این بخش فولاد نرم معمولی مانند St37 است. منظور از تیرریزی ساده، آن است که پروفیل‌های بریده شده در صورت نیاز به یکدیگر متصل شوند و بدون جوشکاری در محل تکیه‌گاه در جای خود نصب شوند.
منظور از خرپا سازه‌ای است که اتصال اعضای آن به یکدیگر با واسطه ورق (gasset plate) تامین شده باشد و تیر یا ستون مشبک به سازه‌ای اطلاق میشود که اتصال اعضای آن، بدون واسطه ورق تامین شده باشد.
منظور از دهانه خرپا، فاصله محور تا محور دو تکیه گاه متوالی آن است. واحد اندازه گیری برای کارهای فولادی سنگین (کیلوگرم) است که وزن کار براساس جدول استاندارد که مشخصات فنی آهن آلات موجود در بازار در آن وجود دارد محاسبه می شود.
وزن لچکی = [ 0.01 × (2 ÷ ( 0.15 × 0.15 )) ] (m3) × [ (7850) وزن مخصوص فولاد نرم] (kg/m3) = 0.883 kg
تذکر ( 2 ÷ ( 0.15 × 0.15 ) = مساحت لچکی) ( 0.01 = ضخامت لچکی)
وزن پلیت = [ 0.01 × ( 2 ÷ ( 0.25 + 0.35 ) )+ (0.1 × 0.35)] × 0.01 (m3) × [ ( 7850)] (kg/m3) = 5.10 kg
تذکر: ( 0.01 × ( 2 ÷ ( 0.25 + 0.35 ) ) = مساحت ذوزنقه) ((0.35 × 0.1) = مساحت مستطیل) ( 0.01 = ضخامت پلیت)
وزن پلیت = [ 0.15 × ( 2 ÷ ( 0.15 + 0.05 )) + ( 0.1 × 0.15)] × 0.01 (m3) × [ (7850)] (kg/m3) = 2.355 kg
تذکر ( 0.15 × ( 2 ÷ ( 0.15 + 0.05 )) = مساحت ذوزنقه) ( 0.15 × 0.10) = مساحت مستطیل) ( 0.01 = ضخامت پلیت)
برای اندازه گیری اوزان در و پنجره‌های ساخته شده از پروفیل‌های توخالی (قوطی) می‌توان از وزن‌های حاصل از جداول مربوط استفاده نمود و در صورت در دسترس نبودن این جداول، می‌توان با به دست آوردن حجم پروفیل موردنظر و ضرب آن در طول و سپس در وزن مخصوص فولاد نرم (7850) مقدار وزن را به دست آورد:
در ادامه چند مثال برای وزن محصولات فولادی سبک آورده خواهد شد:
محاسبه مقدار رابیتس برای سقف کاذب پارکینگ با ابعاد 12 × 27.50 متر
| شرح عملیات | تعداد مشابه | ابعاد | واحد کار | مقدار جزیی | مقدار کلی | ||
| طول | عرض | ارتفاع | |||||
| رابیتس سقف پارکینگ | 1 | 27.50 | 12 | – | m2 | 330 | 330 m2 |
یا به طور مثال به منظور ساخت چهارچوب یک پنجره مطابق شکل زیر از قوطی 30 × 60 میلی متر به ضخامت 2 میلی‌متر استفاده شده است. اگر بخواهیم وزن قاب این پنجره را به دست آوریم با توجه به اینکه شاخک‌های اتصال به طول 10 سانتی‌متر از قوطی 30 × 60 میلی‌متر است.
| ردیف | شرح عملیات | تعداد مشابه | ابعاد – وزن مخصوص | مقدار جزیی | مقدار کلی | ||
| طول | عرض | وزن | |||||
| * | چهار چوب پنجره | ||||||
| 1 | قوطی (30*60) mm- عمودی | 2 | 1.50 | – | 2.807 | 8.421 | 16 kg |
| 2 | قوطی (30*60) mm- افقی | 2 | 1.14 | – | 2.807 | 6.399 | |
| 3 | شاخک‌های اتصال | 4 | 0.10 | – | 2.807 | 1.122 | |
نحوه به دست آوردن طول قوطی (60 × 30) میلی متر- افقی
افقی – میلی متر (30 × 60) طول قوطی = 1.2 – 2 (0.03) = 1.14 m
0.03 = عرض قوطی