ورق گالوانیزه ضد زنگ به عنوان یکی از متداول ترین و مقاوم ترین مصالح در صنایع مختلف شناخته می شوند. پوشش فلز روی که برای محافظت از این ورق ها در برابر خوردگی و زنگ زدگی به کار می رود، باعث افزایش طول عمر و کارایی آن ها در شرایط محیطی مختلف می شود. با این حال، ورق های گالوانیزه نیز نیاز به مراقبت و نگهداری مناسب دارند تا از آسیب به پوشش گالوانیزه و بروز خوردگی جلوگیری شود. در این مقاله از مرکزآهن، به بررسی عواملی که می توانند بر زنگ زدگی ورق های گالوانیزه تأثیر بگذارند و روش های مختلف برای پیشگیری از این مشکل خواهیم پرداخت. همچنین، نکات تخصصی و مهم در نگهداری از ورق های گالوانیزه که به شما کمک می کند عمر مفید آن ها را افزایش دهید، مورد بررسی قرار می دهیم.
زنگ زدن ورق گالوانیزه اتفاقی است که به ندرت رخ می دهد. زیرا ورق گالوانیزه به دلیل پوشش فلز روی در برابر زنگ زدگی مقاوم است. اما اگر پوشش آسیب ببیند یا در معرض شرایط خاصی مانند رطوبت زیاد، مواد شیمیایی خورنده یا خراش های عمیق قرار گیرد، ممکن است زنگ بزند.
همان طور که گفتیم ورق گالوانیزه به راحتی زنگ نمی زند، اما عواملی وجود دارد که باعث زنگ زدن فولاد گالوانیزه می شود. از جمله این عوامل می توان موارد زیر را نام برد:
رطوبت دشمن اصلی ورق های گالوانیزه است. حتی با وجود پوشش محافظ روی، در محیط های مرطوب آب به راحتی وارد لایه های پوشش می شود و روند خوردگی و زنگ زدن ورق گالوانیزه را سرعت می بخشد. جالب اینجا است که در مناطق با رطوبت بالا، حتی ورق های گالوانیزه هم اگر به درستی محافظت نشوند، ممکن است به سرعت آسیب ببینند.
مواد شیمیایی مانند اسیدها، نمک ها و دیگر ترکیبات خورنده آسیب های جدی به پوشش گالوانیزه وارد می کنند و موجب زنگ زدن ورق گالوانیزه می شوند. به ویژه در مناطق ساحلی که هوای نمکی دارند، تأثیر نمک بر سطح ورق گالوانیزه بسیار زیاد است. جالب است بدانید که حتی آلودگی های صنعتی و گرد و غبار شیمیایی می توانند در دراز مدت باعث آسیب به پوشش گالوانیزه و تسریع فرآیند زنگ زدن گالوانیزه شوند.
هر گونه خراشیدگی یا آسیب به پوشش گالوانیزه می تواند به محل شروع خوردگی تبدیل شده و باعث زنگ زدن گالوانیزه شود. این خراش ها ممکن است به دلیل برخورد با اشیاء تیز یا فرآیندهای نصب و جابجایی ایجاد شوند. یکی از نکات جالب این است که حتی خراش های بسیار کوچک نیز می توانند به تدریج باعث شروع زنگ زدگی شوند، زیرا فولاد زیر پوشش گالوانیزه در معرض رطوبت و هوا قرار می گیرد.
تغییرات دما نیز بر روند زنگ زدگی ورق گالوانیزه تأثیر می گذارند. در دماهای بالا، فرآیند اکسیداسیون، خوردگی و زنگ زدن ورق گالوانیزه تسریع می شود. از طرف دیگر، در دماهای بسیار پایین، ورق گالوانیزه شکننده شده و راحت تر دچار آسیب می شود. به علاوه در دماهای گرم، حتی واکنش های شیمیایی سریع تر انجام می شوند و پوشش گالوانیزه را ضعیف می کنند.
در اکثر مواقع می شنویم که مواد آلیاژی باعث افزایش مقاومت ورق گالوانیزه در برابر زنگ زدگی می شود اما همیشه اینطور نیست.
مواد آلیاژی چطور بر زنگ زدن ورق گالوانیزه تاثیر می گذارند. آیا مواد آلیاژی خاصی وجود دارند که باعث زنگ زدن ورق گالوانیزه شوند؟
در حالت کلی، آلیاژهایی مانند آلومینیوم و سیلیکون که به فلز روی اضافه می شوند، می توانند موجب بهبود ویژگی های ضد خوردگی ورق گالوانیزه شوند. به عنوان مثال، ورق های گالوانیزه با ترکیب روی و آلومینیوم، مقاومت بیشتری در برابر خوردگی و شرایط محیطی سخت، مانند رطوبت و هوای نمکی، دارند و حتی باعث تولید ورق گالوانیزه ضد زنگ می شوند. آلومینیوم با تشکیل لایه ای محافظ از اکسید آلومینیوم می تواند از ورق در برابر خوردگی بیشتر محافظت کند.
اما از طرف دیگر، افزودن برخی آلیاژهای دیگر مانند کبالت و نیکل، می تواند تأثیر منفی بر مقاومت ورق در برابر زنگ زدگی داشته باشد. این آلیاژها می تواند باعث کاهش کارایی پوشش گالوانیزه شده و ورق را در معرض خوردگی قرار دهند. علاوه بر این، وجود آلیاژهایی با درصد بالای فسفر یا منگنز در ورق های گالوانیزه می تواند موجب آسیب به پوشش گالوانیزه و تسریع در فرآیند زنگ زدگی شود.
بنابراین، انتخاب آلیاژهای مناسب برای تولید ورق های گالوانیزه بسیار مهم است. آلیاژهای خاص می توانند بر ویژگی های ضد خوردگی ورق، تأثیر مثبت یا منفی بگذارند و به همین دلیل باید در انتخاب ترکیبات دقیق مواد، دقت زیادی صورت گیرد. با انتخاب آلیاژ مناسب می توان عمر مفید ورق های گالوانیزه را به طور چشمگیری افزایش داد. در نظر داشته باشید که قیمت ورق گالوانیزه ضد زنگ، از ورق های گالوانیزه معمولی بیشتر است.
پوشش گالوانیزه روی سطح ورق، سد محافظ آن در برابر خوردگی است. به همین دلیل برای جلوگیری از زنگ زدگی ورق گالوانیزه، اولین و مهم ترین گام، حفظ و مراقبت از پوشش فلز روی است. این پوشش به عنوان لایه ای محافظ عمل کرده و مانع از تماس فولاد با رطوبت و هوا می شود. بنابراین، هر گونه آسیب یا خراشیدگی به این پوشش می تواند موجب شروع فرآیند خوردگی شود.
علاوه بر این، نگهداری ورق های گالوانیزه در محیط های خشک و با تهویه مناسب نیز خیلی مهم است، زیرا رطوبت زیاد می تواند سرعت خوردگی را افزایش دهد. استفاده از پوشش های ضد زنگ یا رنگ های مقاوم در برابر خوردگی به عنوان لایه های اضافی نیز می تواند به تقویت محافظت ورق ها کمک کند و عمر مفید آن ها را تمدید کند.
همچنین، در شرایط خاص مانند محیط های صنعتی یا دریایی، انتخاب آلیاژهای مقاوم تر و با ویژگی های ضد خوردگی بیشتر، راه حلی مؤثر برای مقابله با عوامل خورنده است. در نهایت، انجام بازرسی های دوره ای و تعمیر سریع آسیب ها و خراش ها، از گسترش خوردگی جلوگیری کرده و ورق های گالوانیزه را در برابر زنگ زدگی ایمن نگه می دارد.
هرچند ورق های گالوانیزه در مقابل خوردگی مقاوم هستند، اما با گذشت زمان عواملی مانند آسیب به پوشش، شرایط محیطی نامساعد یا استفاده نادرست می توانند باعث بروز خوردگی شوند. به دلیل بالا بودن قیمت ورق تعویض آن ها مقرون به صرفه نیست. خوشبختانه، روش های مختلفی برای از بین بردن زنگ زدگی ورق گالوانیزه و بازگرداندن خواص اولیه ورق های گالوانیزه وجود دارد.
حتی با وجود مقاومت بالای گالوانیزه در برابر خوردگی، عوامل محیطی و سایش می توانند به مرور زمان بر کارایی آن تأثیر بگذارند. به همین دلیل تمیزکاری و نگهداری مناسب ورق های گالوانیزه برای حفظ طول عمر و کارایی و از بین بردن زنگ زدگی ورق گالوانیزه ضروری است.
اسید کاری یک روش خوب برای تمیز کردن سطح ورق گالوانیزه و حذف آلودگی های سطحی است. این فرآیند باعث می شود که لایه های نازک اکسید شده یا سایر ناخالصی ها از سطح ورق پاک شوند. نکته جالب این است که استفاده درست از اسید کاری می تواند به بهبود چسبندگی پوشش های جدید و افزایش مقاومت در برابر خوردگی کمک کند، اما باید با دقت انجام شود تا آسیبی به لایه گالوانیزه وارد نشود.
رنگ آمیزی ورق گالوانیزه هم ظاهر ورق را زیباتر می کند و هم به عنوان یک لایه محافظ اضافی عمل کرده و از فولاد زیرین در برابر عوامل محیطی محافظت می کند. رنگ های خاصی که برای این منظور طراحی شده اند، مقاومت ورق گالوانیزه را در برابر خوردگی، رطوبت و حتی مواد شیمیایی خورنده افزایش می دهند. جالب این است که این رنگ ها می توانند عمر مفید ورق ها را به طرز چشمگیری طولانی تر کنند.
با گذشت زمان و به دلیل سایش یا آسیب به پوشش گالوانیزه، ورق ها به منظور حفظ خواص ضد خوردگی نیاز به پوشش دهی مجدد دارند. این فرآیند معمولاً با استفاده از فرآیند گالوانیزه گرم یا روش های مشابه انجام می شود. نکته مهم این است که پوشش دهی مجدد، به ویژه در محیط های سخت و خورنده، می تواند عمر مفید ورق گالوانیزه را به طور چشمگیری افزایش دهد و باعث از بین بردن زنگ زدگی ورق گالوانیزه شود.
برای افزایش مقاومت ورق های گالوانیزه در برابر خوردگی، می توان از آلیاژهای خاصی استفاده کرد که ترکیب های مقاوم تری نسبت به فلز روی دارند. این آلیاژها، مانند ترکیب روی و آلومینیوم، می توانند ورق های گالوانیزه را در برابر عوامل محیطی خورنده، محافظت کنند. جالب است بدانید که با انتخاب آلیاژ مناسب، نه تنها مقاومت به خوردگی افزایش می یابد، بلکه نیاز به تعمیرات و پوشش دهی مجدد نیز کمتر می شود.
ورق های گالوانیزه به راحتی زنگ نمی زنند اما اگر در نگهداری از آن ها بی دقتی شود، ممکن است به سرعت از خواص ضد خوردگی آن ها کاسته شود. حتی کوچک ترین آسیب به پوشش گالوانیزه می تواند باعث ایجاد مشکلات جدی مانند خوردگی شود. در این بخش، نکات تخصصی و مهمی برای نگهداری از ورق گالوانیزه را بررسی می کنیم که عمر مفید ورق های گالوانیزه را به طرز چشمگیری افزایش می دهد.
اگر در زمان انبارداری ورق های گالوانیزه نکات لازم رعایت نشود، قبل از ورود به مرحله کاربری، فرآیند زنگ زدن ورق گالوانیزه شروع خواهد شد. ورق های گالوانیزه باید از تماس با منابع خورنده مانند مواد شیمیایی و گازهای آلوده به اسیدها یا نمک ها دور بمانند.
این مواد می توانند به سرعت پوشش گالوانیزه را تخریب کرده و موجب زنگ زدگی و خوردگی ورق ها شوند. بنابراین، هنگام نگهداری ورق های گالوانیزه، باید از قرار دادن آن ها در نزدیکی مواد شیمیایی خورنده یا محیط هایی که ممکن است این مواد به هوا منتشر شوند، پرهیز کرد.
برخی از مواد خورنده که نباید با ورق گالوانیزه در یک انبار قرار بگیرند عبارتند از:
هنگام جابجایی ورق های گالوانیزه، باید از ابزار و تجهیزات مناسب مانند جک ها و بالابرها استفاده شود تا از ایجاد خراش یا ضربه بر سطح ورق جلوگیری شود. همچنین باید دقت کرد که ورق ها روی زمین یا سطح مرطوب قرار نگیرند.
ورق های گالوانیزه باید در محیط هایی با رطوبت کنترل شده نگهداری شوند. حتی اگر پوشش گالوانیزه سالم باشد باز هم رطوبت بالا باعث ایجاد شرایط مناسب برای خوردگی می شود. به همین دلیل، باید از قرار دادن ورق ها در فضای باز یا مکان هایی که آب و رطوبت به راحتی به سطح ورق ها نفوذ می کند، جلوگیری کرد.
هرگونه خراش، ضربه یا آسیب به پوشش گالوانیزه، باعث زنگ زدن ورق گالوانیزه می شود. در صورت بروز آسیب، بهتر است خیلی سریع آسیب وارده را ترمیم کرد. برای این کار رنگ های مقاوم در برابر خوردگی یا گالوانیزه گرم برای بازسازی پوشش استفاده می شود.
جمع بندی
ورق های گالوانیزه به دلیل پوشش فلز روی که از آن ها در برابر خوردگی و زنگ زدگی محافظت می کند، از دوام بالایی برخوردارند. با این حال، این ورق ها به مراقبت و نگهداری دقیق نیاز دارند تا از آسیب های ناشی از عواملی مانند رطوبت، مواد شیمیایی خورنده، یا آسیب های مکانیکی جلوگیری شود. مهم ترین نکات برای جلوگیری از زنگ زدن ورق گالوانیزه نگهداری ورق ها در محیط های خشک و تهویه دار، مراقبت از پوشش گالوانیزه، استفاده از پوشش های اضافی مانند رنگ های ضد زنگ، و بازرسی منظم است.
مواد آلیاژی به کار رفته در تولید ورق های گالوانیزه می توانند بر مقاومت آن ها در برابر خوردگی تأثیرگذار باشند. بنابراین، انتخاب آلیاژ مناسب در تولید ورق ها، به ویژه در محیط های خاص و با شرایط دشوار، اهمیت زیادی دارد. در صورتی که این نکات رعایت شوند، ورق های گالوانیزه به مدت طولانی تری در برابر عوامل محیطی مقاوم خواهند ماند و عمر مفید بیشتری خواهند داشت.
سوالات متداول
بله، خراش های کوچک می توانند پوشش گالوانیزه را آسیب زده و باعث شروع زنگ زدگی شوند.
مدت زمان زنگ زدن ورق گالوانیزه بستگی به شرایط محیطی و آسیب به پوشش دارد، اما در شرایط عادی و محافظت شده، ممکن است سال ها طول بکشد.
با استفاده از پوشش های اضافی مانند رنگ های ضد زنگ، نگهداری در محیط خشک و تهویه مناسب، و بازبینی دوره ای می توان از زنگ زدگی محافظت کرد.
نه، ورق گالوانیزه به دلیل پوشش روی خود در برابر زنگ زدگی مقاوم است، مگر اینکه پوشش آسیب ببیند یا در شرایط خاص قرار گیرد.
مرکزآهن، مرجعی تخصصی و به روز برای کسب دانش و اطلاع از آخرین تحولات بازار آهن و فولاد است. با وبلاگ جامع ما، همیشه از آخرین اخبار و اطلاعات این صنعت آگاه باشید.