به علت های مختلفی از قبیل تراکم پایین خاک و خاک های مسئله دار، عدم چسبندگی مناسب دانه های خاک، ارتعاشات ناشی از حرکات زمین و زلزله یا حتی حرکت وسایل نقلیه سنگین در مجاور گود، رطوبت بیش از حد دیواره های گود برداری شده در اثر بارندگی شدید و خیلی دلایل دیگر، ممکن است که خاک اطراف محل گودبرداری شده و ترانشه های خاکی، دچار ریزش شود. بنابراین وجود سازه نگهبان یک امر کاملاً ضروری و مهم است که از حرکت خاک در زیر سازه جلوگیری می کند، زیرا اگر خاک حرکت کند، ساختمان فرو می ریزد. سازه نگهبان پایداری و ایمنی خاک را بالاتر می برد.
به طور کلی سازه نگهبان سازه های موقت یا دائمی می باشند که برای حفط مقاومت دیواره گودبرداری و همچنین جلوگیری از ریزش ترانشه اجرا می شود. زمان اجرای این سازه بهتر است حتی قبل از تخریب ساختمان قدیمی و قبل از خاک برداری انجام شود. این سازه های نگهبان از نظر عملکرد انواع مختلفی دارند که به شرح زیر می باشد. شما همچنین می توانید مقاله سازه نگهبان خرپایی چیست؟ را از این لینک دریافت نمائید.
معمولاً یک یا ترکیبی از این روش ها برای پایدار سازی خاک دیواره گودها استفاده می‌شود:
ساخت سازه نگهبان به دلایل مختلفی انجام می شود که به شرح زیر است:
عوامل مختلفی روی انتخاب روش مناسب برای سازه نگهبان نقش دارند. از بین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
به جهت نگهداری و حفاظت جداره های حاصل از گودبرداری در محیط های شهری از روش مهار متقابل می توان استفاده کرد. روش مهار متقابل براي گود هاي کم عرض بسیار کاربرد دارد. روش پشت بندهای افقی و مایل، نام دیگری است که برای روش مهار متقابل به کار می رود. سازه نگهبان روش متقابل بسیار شبیه سازه نگهبان روش خرپایی می باشد. استفاده از این نوع سازه نگهبان، امروزه کمتر رایج بوده ولی در بعضی موارد خاص بسیار با صرفه تر از سازه خرپایی است.
اصول گودبرداری و سازه های نگهبان
در ابتدا، مهندس یا مهندسین ناظر باید وضعیت و شرایط ساختمان های اطراف، از جمله نوع اسکلت بندی و کیفیت ساخت آن ها، وجود یا عدم وجود چاه های جذبی و مکان قرار گیری آن ها، وجود یا عدم وجود قنات و لوله های فاضلاب و غیره را بررسی کنند. در مرحله بعد، نقشه تصویب شده سازه نگهبان با شرایط مطالعات میدانی تطبیق داده می شود و در صورت بروز هر اشکالی، اقدام به رفع آن می شود. سپس مراحل اجرای سازه نگهبان و بعد مرحله گودبرداری انجام می شود.
نکته: باید دقت شود که اگر جنس خاک به گونه ای ریزشی است، ما بین پروفیل های عمودی نیز باید از تیرهای افقی چوبی یا فولادی استفاده نمود.برای مشاهده لیست قیمت پروفیل به سایت مرکزآهن مراجعه کنید.
در سازه نگهبان روش مهار متقابل برخلاف روش خرپایی، از تیرها یا خرپاهای مایل استفاده نمی شود و تمام سعی بر این است که به صورت افقی باشند. روش مهار متقابل بیشتر برای محیط های شهری مناسب تر است.
چرا روش مهار متقابل برای سازه های نگهبان در گود برداری های عریض مناسب نیست؟
همان طور که گفته شد در روش مهار متقابل خرپاها یا تیرهای افقی به کار می روند، حال اگر عرض گود زیاد باشد، خرپاها یا تیرهای افقی دچار خم شدگی و کمانش می شوند و از استحکام سازه نگهبان کاسته خواهد شد.
روش مهار متقابل به نسبت سایر روش های سازه های نگهبان دارای مزیت هایی است که از بین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
از معايب روش مهار متقابل می توان به موارد زیر اشاره کرد: